Het Nederlands Bach Consort: Allerzielen

Tot ziens, tot ziens,

Als het tijd is om te gaan, moet je gaan

Tot ziens, als het tijd is om te gaan, moet je gaan…..

(Azoy lang)

Allerzielen is een speerpunt in de programmering van Het Nederlands Bach Consort. Het jaarlijks herdenken van dierbaren is inmiddels een mooie traditie geworden waarbij iedereen welkom is. Met grote bezorgdheid zien we hoe de afgelopen jaren de tegenstellingen in de samenleving door ingrijpende gebeurtenissen steeds meer zijn vergroot. De groeiende onrust in de huidige wereld heeft die complexe verhoudingen nog verder op scherp gezet. Er is dan ook grote behoefte aan een geluid dat verschillen niet ontkent of verbergt, maar onderkent en benut. Dit voedt voor Het Nederlands Bach Consort de urgentie om in dit programma de verbinding te zoeken tussen de diverse culturen. Wij geloven dat het delen/vermengen van elkaars muziek en rituelen omtrent dat wat ons allemaal bindt – dood en rouw – van grote meerwaarde kan zijn. Het Nederlands Bach Consort brengt in Allerzielen | Rouw zonder grenzen de Arabische, Westerse en Joodse cultuur samen.

Kunnen gregoriaanse gezangen en Arabische maqams in elkaar overvloeien? Kunnen we een Jiddisch afscheidslied verbinden aan een religieuze compositie van Arvo Pärt? Kan Bach een Arabische twist krijgen? Kan er een mengvorm ontstaan die troostend is voor alle drie de culturen?

Dat kan! In de muziekgeschiedenis wordt altijd onderscheid gemaakt tussen westerse en niet-westerse muziek. Op het oog twee totaal verschillende muzikale werelden. Maar bij het hanteren van deze twee begrippen wordt er zelden gesproken over de overeenkomsten of wederzijdse beïnvloeding.

De westerse Middeleeuwse kerktoonladders kennen een oosters equivalent in de zogenaamde maqams. De verschillen zijn kleiner dan we denken, want in onderzoek naar oude muziek ontdekte men een wonderbaarlijke wederzijdse beïnvloeding tussen de islamitische religieuze gezangen  en de gregoriaanse hymne. Er zijn voorbeelden aangetroffen die als twee druppels water op elkaar lijken. Het oudste lied dat we zingen – Lammaa Badaa Yatathannaa – komt uit de Arabische cultuur en is meer dan 1000 jaar oud! Vanuit deze oeroude bronnen waaieren we uit met troostrijke muziek uit de hedendaagse tijd. Maar we komen letterlijk steeds weer terug bij onze bron. Muzikaal, maar ook letterlijk door het tijdelijk stenen monument; een kunstwerk waarbij we samenkomen en kunnen herdenken.

Uitvoerenden

Haytham Safia (1980)

Haytham Safia werd geboren in het dorp Kofir Yaseef in Noord-Galilea. Safia is een veelzijdig en avontuurlijk musicus. Hij studeerde aan de Academie voor Muziek en Dans in Jeruzalem. Hij kwam naar Europa, en zo ook naar Nederland, aangetrokken door de cross-culturele uitdagingen. Dit heeft vele succesvolle muzikale producties opgeleverd. Safia’s ud-spel staat bekend om zijn virtuositeit als ook om zijn experimentele karakter.

Naast solist, speelt Safia met de volgende vaste samenstellingen:No blues, Amsterdams Andalusisch Orkest, Salaasa, World Opera Lab, U’Duet zijn Qu4rtet en veel meer.

Lucette van den Berg (1969)

‘Geef me een lied dat ik kan voelen‘ is het motto van de veelzijdige zangeres Lucette van den Berg.

Lucette van den Berg is één van de toonaangevende stemmen van de nieuwe generatie Jiddische zangeressen. Ze heeft opgetreden in theaters, concertzalen en festivals in Europa en Noord- Amerika. Haar debuut-CD ‘Zing Shtil’ (2005) is door de recensenten met veel lof ontvangen. Misschien één van de meest belangrijke gebeurtenissen in het muzikale leven van Lucette is de ontmoeting en vriendschap met de bekende componiste/schrijfster Beyle Schaechter-Gottesman, die haar bewust maakte van haar joodse ‘roots’. Van den Berg verbleef langere tijd bij Beyle in New York en ontving nog niet eerder gepubliceerde liederen van haar. Lucette arrangeerde ze en bracht ze uit op de CD ‘Friling’ (derde prijs JPF Song Award 2009, USA). De keuze voor het Jiddisch lied was definitief gemaakt. Lucette is een zangeres die vooral speciaal voor haar geschreven repertoire zingt.Zij wil de jiddische muziek niet alleen laten horen in al haar pracht, maar ook verder ontwikkelen. Daarom is zij initiator en artistiek directeur van het Jiddisch Festival Leeuwarden, dat in 2008 voor het eerst plaatsvond.

Naast zangeres is Lucette ook componist. Zij schreef liederen, koorwerken voor Vrouwenkoor en  gemengd koor. Daarnaast schreef zij een strijkkwartet en liederen voor sopraan, piano en elektronica. Voor haar compositie ‘We grow accustomed to the dark’ ontving zij een prijs bij het Druskomanija Festival te Vilnius, Litouwen.

Erik Raayman (1952)

Erik ontving zijn muzikale opleiding aan het stedelijk conservatorium  Zwolle,

Vanaf 1970 tot heden heeft  hij als gitarist en bassist in vele combo’s en orkesten gespeeld, zowel nationaal als internationaal. Onder andere in Scope, Medusa, Thomas Orkest, Esveld Ensemble. Ook vormde hij vele duo’s met vocalisten zoals Lucette van den Berg, Annemiek van Bussel, Janpieter Boudens. Marijke Broekhuijsen en Maria Fernandes. Vanaf 1976 tot heden heeft Erik in vele grote theaterproducties gespeeld. Bijvoorbeeld met  Henk Elsink, Liesbeth List, Robert Paul, Zenga, Purper en Ernest Beuving.

Erik zat in de organisatie van de Stichting gitaarweken Zwolle en het Nederlands Jazzvocalisten Concours van Zwolle. Hij maakte composities voor Theater Transparant en Stichting Suus.

Lucas Samuel Dragt (2002)Vormgeving

Lucas Dragt is een kostuumontwerper en scenograaf.In zijn werk streeft hij naar een harmonieus geheel, waarin decor en kostuum samenkomen om de speler of het karakter volledig tot zijn recht te laten komen. Zijn beeld is minimalistisch, waarbij kleur, vorm en symboliek de hoofdrol spelen. Vakmanschap en het hergebruik van oude technieken op een vernieuwende manier staan centraal in dit  proces.

Hij schuwt het gebruik van non-traditionele materialen niet en zoekt voortdurend naar nieuwe materialen en texturen die bij kunnen dragen aan de vertelling van een personage of tekst. Hiermee wordt de toeschouwer uitgenodigd om op een andere manier te kijken.Verhalen over de mens en haar beweegredenen zijn een blijvende bron van inspiratie. Het vertellen van die verhalen staat dan ook centraal bij alles wat hij maakt. ‘In mijn werk streef ik ernaar deze verhalen te vertellen, die blijven resoneren bij het publiek, zowel visueel als emotioneel.’

Hij werkt in een totaalconcept, waarin beeld, klank en beleving samenkomen. In zijn werk put hij uit eigen beleving en zoekt daarbij het geschikte materiaal. Dit hoeft geen voor de hand liggende materiaalkeuze te zijn: ‘Het materiaal zelf leidt me naar hoe ik het kan inzetten.’ Op deze manier ontvouwt het verhaal zich op organische wijze.Een veelvoorkomend thema in zijn werk is ‘de mens die met zichzelf wordt geconfronteerd’.

Erik Raayman: Gitaar
Edward Ross: Tenor
Haytham Safia: Ud
Lucette van den Berg: Zang
Tobias Segura Peralta: Countertenor
Mitchell Sandler: Bas
William Knight: Tenor
Roele Kok: Bariton
Monica Monteiro: Sopraan
Sytse Buwalda: Alt
Heleen Koele: Sopraan